Krzywe bezpieczeństwa drogą do skutecznego zarządzania BHP
Troska o bezpieczeństwo i higienę pracy nigdy nie powinna być marginalizowania, ani traktowana wyłącznie jako formalny obowiązek. W tym kontekście, gdy chodzi nie tylko o wdrożenie, ale też przestrzeganie i kontrolowanie procedur BHP na znaczeniu zaczynają zyskiwać krzywa Bradleya, krzywa kultury bezpieczeństwa oraz krzywa zmiany kulturowej. Czym są ? I jakie funkcje pełnią w budowania trwałej świadomości BHP w firmach.
Krzywa Bradleya – ewolucja podejścia do bezpieczeństwa
Krzywa Bradleya przedstawia rozwój świadomości bezpieczeństwa w firmie, dzieląc go na kilka faz. Początkowo organizacja skupia się wyłącznie na przestrzeganiu przepisów prawa. Na tym etapie głównym celem jest unikanie kar i sankcji prawnych. Następnie przechodzi do fazy reaktywnej, kiedy to działania BHP podejmowane są dopiero po wystąpieniu incydentu lub wypadku. Kolejnym krokiem jest faza zależności, gdzie odpowiedzialność za bezpieczeństwo pracy przenosi się na wyspecjalizowane jednostki, np. audytorów BHP.
Kolejna faza to niezależność – moment, gdy pracownicy samodzielnie i świadomie dbają o przestrzeganie zasad bezpieczeństwa, widząc w tym bezpośrednią korzyść dla siebie i współpracowników. Ostatni, najwyższy poziom to współzależność, kiedy kultura bezpieczeństwa staje się integralną częścią kultury organizacyjnej firmy. Pracownicy wzajemnie motywują się do bezpiecznych zachowań, a bezpieczeństwo przestaje być jedynie obowiązkiem – staje się wspólną wartością.
Krzywa kultury bezpieczeństwa – od patologii do generatywności
Podobnym narzędziem jest krzywa kultury bezpieczeństwa, która pokazuje rozwój podejścia organizacji do kwestii BHP na osi czasu. Wyróżnia ona takie etapy jak kultura patologiczna, reaktywna, kalkulacyjna, proaktywna i generatywna. Początkowo przedsiębiorstwa charakteryzują się niską świadomością, a działania BHP są postrzegane jako zbędne koszty. W fazie reaktywnej reakcje na wypadki są doraźne, a ich skuteczność krótkotrwała. W fazie kalkulacyjnej firma zaczyna dostrzegać, że inwestowanie w audyty bezpieczeństwa i działania prewencyjne się opłaca. Audytor BHP staje się kluczową osobą, pomagającą organizacji przejść do kolejnych etapów kultury bezpieczeństwa. W fazie proaktywnej przedsiębiorstwo przewiduje ryzyka i wdraża działania zapobiegawcze zanim dojdzie do zagrożenia. W fazie generatywnej bezpieczeństwo jest głęboko zakorzenione w codziennych działaniach pracowników, a kultura BHP staje się naturalną częścią procesów organizacyjnych.
Krzywa zmiany kulturowej – jak skutecznie wdrożyć zmiany
Istotnym uzupełnieniem tych dwóch krzywych jest krzywa zmiany kulturowej. Pokazuje ona, jak w praktyce dokonać skutecznej zmiany kultury organizacyjnej, w tym także w zakresie bezpieczeństwa pracy. Proces ten jest długotrwały i obejmuje kilka etapów: uświadomienie potrzeby zmiany, zaangażowanie pracowników i kadry zarządzającej, konsekwentne wdrażanie zmian oraz ich utrwalanie. Rolą audytora BHP jest nie tylko diagnozowanie istniejących zagrożeń, ale również aktywne wsparcie w procesie zmiany kulturowej.
