W przedsiębiorstwie, w którym wdrożono przemyślany i dobrze zaprojektowany system zarządzania BHP, nie powinno dochodzić do wypadków przy pracy. A jednak dochodzi. Co jest tego przyczyną? Dlaczego mimo podjętych działań ocena kultury bezpieczeństwa organizacji nie prezentuje się najlepiej?
Odpowiedzią może być czynnik ludzki w bezpieczeństwie pracy lub czynnik organizacyjny. Często negatywny wpływ na rozwój kultury bezpieczeństwa w organizacji mają obydwa.
Czynnik organizacyjny w bezpieczeństwie pracy
Czynniki organizacyjne to szereg cech determinujących tożsamość danej organizacji, od których zależy zdecydowana większość, o ile nie wszystkie, procesów zachodzących w tej organizacji. Wśród czynników organizacyjnych, które mogą mieć negatywny wpływ na bezpieczeństwo pracy wymienia się m.in.:
- podział ról, odpowiedzialności i uprawnień między poszczególnymi stanowiskami pracy, a więc pośrednio między zajmującymi je pracownikami o konkretnych kompetencjach,
- ocena wyników pracy i związana z nią presja, a także presja wynikająca z konieczności osiągania szybkich wyników w pracy,
- panująca w organizacji kultura,
- systemy wynagradzania i premiowania pracowników,
- sposoby wprowadzania zmian w organizacji, zarządzanie procesami zmiany.
Oczywiście czynników organizacyjnych mających wpływ na bezpieczeństwo pracy jest znacznie więcej, my wskazaliśmy tylko te, które naszym zdaniem są najistotniejsze. Wystarczy, że zawiedzie pojedynczy czynnik organizacyjny w bezpieczeństwie pracy, żeby cała kultura bezpieczeństwa organizacji okazała się dysfunkcyjna i nieefektywna.
Czynnik ludzki w bezpieczeństwie pracy
O wpływie czynnika ludzkiego na bezpieczeństwo pracy bardzo wiele możemy się dowiedzieć analizując wyniki audytów zachowań, których zadaniem jest m.in. skrupulatna analiza zachowań jednostek na określonych stanowiskach pracy. Audyt behawioralny bierze pod uwagę nie tylko faktyczne zagrożenia oraz obowiązujące w organizacji normy i procedury bezpieczeństwa, ale przede wszystkim realne zachowania pracowników, które stanowią wynikową czynników, takich jak: wiedza pracowników na temat skali ryzyka i możliwych zagrożeń, umiejętności pracowników, postawy pracowników względem wykonywanych zadań oraz obowiązujących procedur bezpieczeństwa, wyznawane przez pracowników wartości, a także ich przyzwyczajenia.
Analiza stanu czynnika organizacyjnego i czynnika ludzkiego w bezpieczeństwie pracy pozwala znaleźć i wyeliminować nieprawidłowości, które hamowały rozwój kultury bezpieczeństwa danej organizacji.
