Ocena kultury bezpieczeństwa – fundament skutecznego BHP
W wielu zakładach pracy bezpieczeństwo kojarzy się głównie z przestrzeganiem przepisów, szkoleniami i kontrolami. Choć szkolenia i przestrzeganie przepisów są ważnymi elementami systemu BHP, prawdziwą siłą każdej organizacji jest kultura bezpieczeństwa – czyli wspólne wartości, przekonania i postawy dotyczące ochrony zdrowia i życia pracowników.
To właśnie od niej zależy, czy zasady BHP są traktowane poważnie, czy jedynie jako „papierowy obowiązek”. Jak zatem ocenić kulturę bezpieczeństwa w firmie? Jak ją mierzyć i rozwijać?
Czym jest kultura bezpieczeństwa?
Kultura bezpieczeństwa to sposób, w jaki ludzie w organizacji myślą o bezpieczeństwie i jak się wobec niego zachowują – nie dlatego, że muszą, ale dlatego, że naprawdę im zależy. To nieformalny „klimat” bezpieczeństwa: czy pracownicy zgłaszają nieprawidłowości? Czy przełożeni reagują na uchybienia? Czy zasady są egzekwowane – nawet przy presji czasu?
Można powiedzieć, że kultura bezpieczeństwa to niewidzialna sieć zależności, która decyduje o tym, czy system BHP działa w praktyce, a nie tylko na papierze.
Dlaczego warto oceniać kulturę bezpieczeństwa?
Ocena kultury bezpieczeństwa pozwala odpowiedzieć na kluczowe pytania:
- Czy pracownicy czują się odpowiedzialni za bezpieczeństwo swoje i innych?
- Czy wiedzą, jakie zagrożenia występują w ich pracy?
- Czy czują, że mogą zgłosić błąd lub incydent bez obaw o konsekwencje?
- Czy kadra kierownicza daje przykład bezpiecznych zachowań?
Regularna diagnoza tych aspektów pozwala wcześnie wykryć słabe punkty i realnie poprawić poziom bezpieczeństwa w organizacji.
Jak ocenić kulturę bezpieczeństwa? Praktyczne podejście
Istnieje wiele metod oceny kultury bezpieczeństwa – od kwestionariuszy po pogłębione audyty. Najważniejsze jest, aby przy tym wziąć pod uwagę to, co pracownicy myślą o bezpieczeństwie. Czy pracownicy mają realną możliwość zgłaszania nieprawidłowości? Czy wiedzą, co zrobić, gdy zauważą zagrożenie? Czy są informowani o efektach zgłoszeń?
Jeśli lider ignoruje przepisy – pracownicy również zaczną je bagatelizować. W ocenie kultury bezpieczeństwa warto przyjrzeć się, czy kierownictwo reaguje na niebezpieczne sytuacje, egzekwuje stosowanie środków ochrony.
W firmach o wysokiej kulturze bezpieczeństwa dominuje otwarta, partnerska komunikacja – bez obwiniania i bagatelizowania problemów. Zaufanie do kadry zarządzającej to fundament, który pozwala budować zaangażowanie.
Rola audytora BHP w ocenie kultury bezpieczeństwa
Profesjonalna ocena kultury bezpieczeństwa powinna być przeprowadzana regularnie – najlepiej przez niezależnego specjalistę. Dobrym rozwiązaniem jest skorzystanie z usług doświadczonego audytora BHP, który nie tylko przeprowadzi diagnozę, ale również wskaże obszary wymagające poprawy oraz zaproponuje konkretne działania rozwojowe.
Dzięki temu uzyskujemy pełen obraz kondycji kultury bezpieczeństwa – a nie tylko deklaratywne dane. Warto również wprowadzać tzw. „safety moments” – krótkie rozmowy o bezpieczeństwie przed rozpoczęciem zmiany, które utrwalają dobre nawyki i przypominają o zasadach.
